Actueel 2025

Duitse druk doet provincie Limburg rechtszaak over bedrijventerrein Elmpt intrekken

Groen Grensland: milieubelangen opnieuw ondergeschikt aan politieke druk

Facebookbericht op 6.10.2025 van burgemeester Niederkrüchten, Kalle Wassong

De provincie Limburg heeft haar rechtszaak tegen het Duitse plan voor het 170 hectare grote bedrijventerrein Javelin Park in Elmpt ingetrokken. Volgens de provincie is dat besluit genomen om de grensoverschrijdende samenwerking met Duitsland niet te schaden. Maar uit berichtgeving in De Limburger en de Rheinische Post blijkt dat de druk vanuit Duitsland uitzonderlijk groot was – zó groot dat Limburg in feite nauwelijks nog een keuze had.

Van milieuzorg naar machtsspel
De provincie stapte 23 september naar de bestuursrechter in Münster uit zorg over de extra stikstofuitstoot en mogelijke schade aan kwetsbare natuurgebieden, waaronder Nationaal Park De Meinweg. Dat besluit leidde in Duitsland tot felle reacties.
De Duitse burgemeester Karl-Heinz Wassong noemde de stap van Limburg “onbegrijpelijk” en stelde dat het in werkelijkheid om economische motieven zou gaan. Districtsbestuurder Andreas Coenen waarschuwde in De Limburger dat de provincie met deze actie “de basis van de grensoverschrijdende samenwerking ondermijnde” en suggereerde dat Duitsland voortaan Nederlandse plannen kritisch zou gaan beoordelen.
Kort daarop volgden bestuurlijke gesprekken tot op deelstaatniveau in Noordrijn-Westfalen. Volgens gedeputeerde Michael Theuns maakten de Duitse partners daarbij duidelijk dat het doorzetten van de rechtszaak de toekomstige samenwerking “drastisch zou beïnvloeden”.

 Een druk waar je geen nee tegen kunt zeggen
Binnen enkele dagen draaide de provincie haar besluit terug. Theuns reisde naar Duitsland om persoonlijk excuses aan te bieden aan burgemeester Wassong — een gebaar dat in de Rheinische Post uitvoerig werd beschreven.
Voor Groen Grensland wekt het geheel de indruk van een situatie waarin de provincie formeel nog een keuze had, maar de druk zó groot werd dat verzet praktisch onmogelijk was. Zoals in de beroemde film The Godfather: “een aanbod dat je niet kunt weigeren.”

Milieubelangen op het tweede plan
Voor Groen Grensland is het besluit een teleurstelling. “De provincie had eindelijk de moed om juridische stappen te zetten om onze natuur te beschermen,” zegt Hans Heijnen namens de actiegroep. “Dat men die stap onder Duitse druk intrekt, is een triest signaal: politieke gevoeligheden wegen blijkbaar zwaarder dan het beschermen van onze leefomgeving.”

Natuur kent geen grenzen
Groen Grensland benadrukt dat samenwerking over de grens belangrijk is, maar niet mag betekenen dat milieubelangen steeds moeten wijken. “Goede buren kunnen ook eerlijk zijn tegen elkaar,” aldus Heijnen. “We willen partnerschap, geen volgzaamheid. De natuur stopt niet bij de grens – en onze zorg daarvoor ook niet.”

Meer informatie hierover kunt u lezen in de Rheinische Post en De Limburger , beide van 8 oktober 2025.

 “Verbeterd” plan Javelin Park blijft problematisch

De gemeente Niederkrüchten heeft op 9 oktober 2025 opnieuw ingestemd met het plan Elm-131 “Javelin Park Ost”, ondanks dat het Oberverwaltungsgericht Münster het project sinds april 2025 heeft stilgelegd.

De enige aanpassing is de aanleg van een aarden wal van 8 meter hoog om licht en geluid te dempen richting het nabijgelegen vogelbeschermingsgebied. In werkelijkheid biedt die maatregel nauwelijks bescherming – de geplande hallen reiken tot 40 meter hoog – en gaan er bovendien waardevolle schraalgraslanden verloren.

Het fundamentele probleem blijft daarmee bestaan: Een industriegebied van deze omvang hoort niet midden in een kwetsbaar natuurgebied.

Meer informatie DE
Meer informatie NL

Gemeente- en gewestraadsverkiezingen 2025

Meinweg Nationaal Park met geplande windturbines Elmpt
Geplande mega-hallen und mega-windturbines
Recentelijke massale bomenkap op het voormalige militaireterrein

Plannen voor het omstreden bedrijfs- en industriegebied Javelin Park in Elmpt

Op 14 september krijgen we samen de kans om te stemmen over de verdere ontwikkeling van onze regio.
Alle partijen die in de raad van gemeente Niederkruchten vertegenwoordigd zijn en de vier burgemeesterskandidaten hebben hun politieke doelen gepresenteerd. De ontwikkeling van het geplande Javelin Park bedrijventerrein is daarbij een centraal thema dat alle partijen en kandidaten bezighoudt.

Tegelijkertijd heeft het Oberverwaltungsgericht Münster de uitvoering van het ontwikkelingsplan voorlopig geblokkeerd. De reden: ernstige zorgen over de gevolgen voor het unieke vogelbeschermingsgebied, een essentieel onderdeel van ons ecologisch erfgoed en van de levenskwaliteit in Niederkrüchten.

Veel kandidaatsraadsleden blijven echter voorstander van het bedrijventerrein, zonder duidelijk te maken hoe zij willen omgaan met dit duidelijke signaal van de rechters in Münster. Dat is onverantwoord: een democratische rechtsstaat vraagt om respect voor onafhankelijke rechtspraak en om transparantie hoe met zulke fundamentele zorgen wordt omgegaan.

Het is nu aan ons allemaal om een weloverwogen keuze te maken: kiezen we voor een eenzijdige economische ontwikkeling met groot verlies van natuur en landschap, of voor een weg die werk, leefkwaliteit én natuur duurzaam met elkaar verbindt?

Op 14 september kunnen we met onze stem duidelijk maken dat duurzame en toekomstbestendige ontwikkeling de weg vooruit is – voor natuur, leefkwaliteit en een verantwoordelijke economie.

En nog iets belangrijks:
Als u het gevoel heeft dat geen van de partijen in voldoende mate opkomt voor bos, natuur en landschap, dan kunt u ons toch steunen. Groen Grensland steunt de juridische procedures die door de LNU worden gevoerd. Deze procedures zijn cruciaal om natuur en recht te beschermen – maar ze zijn kostbaar.
Elke donatie, groot of klein, helpt ons om dit werk vol te houden. 

Javelin Park Elmpt
Provincie Limburg kritisch: Europese natuurwet moet leidend zijn

In haar recente beantwoording van Statenvragen d.d. 1 juli 2025 van GroenLinks schets de provincie Limburg een aantal tekortkomingen. Hoewel de gemeente Niederkrüchten zich baseert op soepelere Duitse stikstofnormen (de H PSE-richtlijn), benadrukt de provincie dat de Europese Habitatrichtlijn en Vogelrichtlijn bepalend zijn. Alleen als met wetenschappelijke zekerheid kan worden uitgesloten dat de natuur schade ondervindt, mag een plan als Javelin Park doorgaan.

Waarschuwing: stikstofwinst dreigt teniet te worden gedaan
De Provincie Limburg investeert momenteel fors in stikstofreductie, onder meer via het Limburgs Offensief Stikstof (LOS) en met rijkssteun voor bedrijven als Rockwool. Maar deze inspanningen dreigen teniet te worden gedaan door nieuwe stikstofaanvoer uit Duitsland, onder meer via verkeer en bedrijvigheid in Javelin Park. De provincie noemt deze ontwikkeling “absoluut onwenselijk” – een oordeel dat Groen Grensland volledig deelt.

Vervolgactie nodig: volledige stikstofanalyse ontbreekt
Tot slot blijkt uit de provinciale beantwoording dat in de huidige plannen alleen stikstofuitstoot door verkeer is meegenomen. Emissies van toekomstige bedrijven zijn nog niet doorgerekend. Hierdoor wordt het werkelijke stikstofrisico onderschat. Groen Grensland dringt aan op aanvullende ecologische beoordeling inclusief alle bronnen van stikstof.

Nog geen besluit over bezwaar – maar druk groeit
De Provincie heeft nog geen formeel besluit genomen over het instellen van bezwaar, maar laat weten dat nader onderzoek noodzakelijk is. De termijn voor bezwaar loopt tot 26 september 2025. Groen Grensland roept de provincie op om actief op te komen voor haar Natura 2000-gebieden en gebruik te maken van haar wettelijke mogelijkheden om bezwaar aan te tekenen.

De volledig beantwoording van de schriftelijke vragen vindt u hier

Windturbines Elmpt

Rolvennen in Meinweg Nationaal Park in vogelvluchtperspectief met geplande windturbines

Op 12 juni 2025 heeft de Kreis Viersen een vergunning afgegeven voor de bouw van vijf windturbines op het voormalige militaire vliegveld Elmpt, midden in een door Europa beschermd vogelrichtlijngebied. De beslissing heeft direct tot scherpe kritiek geleid van natuurbeschermingsorganisaties, die zich al maandenlang verzetten tegen het plan.
De natuurorganisaties bereiden inmiddels een nieuwe juridische procedure voor. Daarbij is het vertrouwen groot, mede dankzij de recente uitspraak van de bestuursrechter in Münster van 28 april 2025, die betrekking had op hetzelfde natuurgebied

Meer informatie DE
Meer informatie NL

 

Javelin Park Elmpt: Gemeente zet planvorming voort ondanks gerechtelijke uitspraak

Wederom verlies van bos en natuur door snelweg aansluiting

Ondanks dat de rechter de uitvoering van een belangrijk deel van het project – Elmpt Oost – heeft stilgelegd, gaat de gemeente Niederkrüchten onverminderd verder met de verdere planvorming. Het westelijke deel van het project, inclusief een extra aansluiting op de A52, wordt nu in procedure gebracht. Overheden en andere openbare instanties kunnen tot en met 4 juli hun zienswijze indienen. Groen Grensland heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt en gewezen op de vele tekortkomingen. Gelet op de uitspraak van Münster zullen ook deze plannen geheel terecht sneuvelen.

Meer informatie:

DE
Bebouwingsplan Elm-136 ”Knooppunt Elmpt”
Bebouwingsplan Elm-137 ”Javelin Park West”

NL
Bebouwingsplan Elm-136 ”Knooppunt Elmpt”
Bebouwingsplan Elm-137 ”Javelin Park West”

 

Belangrijke stap in Elmpt: bebouwingsplan voorlopig opgeschort door Hogere Administratieve Rechtbank

Recentelijke massale bomenkap op het voormalige militaireterrein (links oktober 2024, rechts april 2025)

Met veel genoegen kunnen wij melden dat de Hogere Administratieve Rechtbank voor de Deelstaat Noordrijn-Westfalen vandaag heeft besloten het bebouwingsplan voor Elmpt voorlopig op te schorten. Dit betekent dat er tot nader order geen werkzaamheden mogen plaatsvinden, in afwachting van een definitieve uitspraak in de hoofdprocedure. Het kort geding is hiermee succesvol afgerond; tegen deze beslissing is geen beroep meer mogelijk.

Hoewel er nog geen uitspraak is gedaan over de hoofdzaak, heeft de rechtbank geoordeeld dat de mogelijke schade aan het vogelreservaat zo ernstig is dat onmiddellijke opschorting noodzakelijk was. Dit vormt een belangrijke en hoopgevende stap in de bescherming van de natuur in Elmpt.

De procedure werd aangespannen door de Landesgemeinschaft Naturschutz und Umwelt Nordrhein-Westfalen e.V. tegen de gemeente Niederkrüchten. Een van de kernargumenten was dat eerder gepleegde, illegale vernietiging van natuurgebieden geen reden mag zijn ook het herstel van reeds gedeeltelijk vernietigde Europese beschermde gebieden te dwarsbomen.

Wij danken al onze ondersteuners hartelijk voor hun inzet en roepen iedereen op om ons ook financieel te blijven steunen. Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat we ook in de hoofdprocedure een overwinning behalen.

Samen maken we ons sterk voor de natuur in Elmpt!

De volledige uitspraak is te lezen via deze link.

Bezwaarschrift tegen industrieontwikkeling “Javelin Park Ost” wegens bedreiging natuur in de grensregio

Door stikstofneerslag bedreigde vennen op de Meinweg

De Duitse natuur- en milieuorganisatie Landesgemeinschaft Naturschutz und Umwelt Nordrhein-Westfalen e. V. (LNU NRW) heeft formeel bezwaar ingediend bij de Hogere Administratieve Rechtbank in Münster tegen het industriële ontwikkelingsplan “Javelin Park Ost” in de gemeente Niederkrüchten.
Volgens de organisatie vormt het plan een directe bedreiging voor beschermde natuur, waaronder het grensoverschrijdende Natura 2000-gebied “Schwalm-Nette-Platte mit Grenzwald und Meinweg”. Daarnaast zou het project in strijd zijn met zowel Europese als Duitse milieuwetgeving.

De LNU NRW stelt dat het plan:
– Geen stedenbouwkundige noodzaak heeft;
– De Europese Vogel- en Habitatrichtlijn schendt;
– Gebrekkig is beoordeeld op milieueffecten;
– En onvoldoende voorziet in compenserende maatregelen.

De organisatie vraagt de rechtbank om het plan nietig te verklaren. Ook roept zij overheden op om de unieke grensnatuur van Schwalm-Nette en Meinweg blijvend te beschermen tegen verdere versnippering en verstoring.

Meer informatie
Een inhoudsopgave van het volledige bezwaar is beschikbaar in twee talen:

Ook is een samenvatting van het bezwaar beschikbaar:

Nieuwe zienswijze tegen 18. wijziging van het streekplan Düsseldorf (RPD)
Nieuwe windenergiegebieden in de grensregio

In een brief van 27 augustus 2024 hebben we al commentaar gegeven op de plannen die aan ons zijn voorgelegd.
Het plan, dat sindsdien is gewijzigd door de regionale raad, wordt momenteel opnieuw ingediend voor inspraak tot 22 april 2025.
Wij hebben op de nieuwe plannen met gemengde gevoelens gereageerd. Enerzijds zijn we verheugd dat de locatie Nie01-A in het Elmpterbos ten noorden van de A52 is afgevallen. Anderzijds hebben we nog steeds grote bedenkingen tegen de locatie op het voormalig vliegveld in Elmpt. In ons bijgevoegde bezwaarschrift leggen we uit waarom, zie https://www.gruenes-grenzland.net/wp-content/uploads/2025/04/RPD-18.A-2025-grgr-LNU-DE-09.04.2025.docx

Vijf geplande windturbines op de landingsbaan direct naast het vogelbeschermingsgebied (geel gemarkeerd op de kaart hiernaast). Rechts van de landingsbaan is het vogelreservaat, dat ten onrechte niet is aangewezen

Javelin Park , ‘Groen blijft groen’

Terwijl er nog een juridische procedure loopt tegen het bebouwingsplan Elmpt Oost, worden de bomen zonder pardon gekapt. Helaas gaat er van deze procedure geen opschortende werking uit. De gang van zaken laat zien hoe weinig waarde er wordt gehecht aan onze groene omgeving. De beelden spreken voor zich: waar ooit een prachtig bos stond, resten nu (24/3/’25) enkel kale vlaktes.

Groen zou groen blijven. Niet dus.

En dit is nog maar het begin. Binnenkort verrijzen hier megahallen van maar liefst 40 meter hoog. Het vrachtverkeer zal enorm toenemen, met alle negatieve gevolgen van dien: geluidsoverlast, luchtvervuiling en een verkeersdrukte die zijn weerga niet kent. Uiteindelijk zullen er maar maar liefst 25.000 auto’s per dag door het gebied rijden. De impact op onze leefomgeving laat zich raden.

Met dank aan onder andere CDU Niederkrüchten, SPD Niederkrüchten en FDP Niederkrüchten…

Maar wij laten het hier niet bij zitten. Onze strijd gaat door!
 Steun ons (De) / Steun ons (Nl)

Uit de vereniging

Ook in 2025 vond de jaarvergadering in januari (25/1) plaats en wel in de Jägerhof net over de grens in Roerdalen.  Het huidige bestuur,  bestaande uit Nina Ungerechts, Hans Heijnen en Andreas Fink stelde zich wederom kandidaat en werden door de vergadering bij acclamatie herkozen. Een uitgebreid verslag volgt. Op de foto van links naar rechts:Anke Salzman, Nina Ungerechts, Hans Heijnen,  Andreas Fink en Thomas Seerden.

Bestuur tijdens jaarvergadering

Windturbines ELmpt: Raadpleging natuurorganisaties

Tot 12 februari 2025 kunnen kunnen de erkende natuurverenigingen bij de Kreis Viersen een zienswijze indienen tegen de plannen voor de  bouw van 5 windturbines op de landingsbaan van de voormalige militaire luchthaven direct grenzend aan een vogelbeschermingsgebied. De LNU (landes büro der Natuschutzverbände NRW) zal hier ook gebruik van maken. Een eerste verkenning van de voorliggende stukken laat ernstige tekortkomingen zien. Dit willen we illustreren aan de hand van de Nachtzwaluw, een kenmerkende soort voor dit vogelbeschermingsgebied, bedreigd en zeer gevoelig voor de geplande ontwikkelingen in Elmpt.

Ziegenmelker PNE (Pure New Energy) in blau. Ziegenmelker ingesamt bis 2025 (Lange (2018), Sommerhage (2020) en Smeets (2023)) in rot.

Belangrijkste tekortkomingen:

1. Het ontbreken van territoria ten noorden van de start- en landingsbaan
De territoria van de nachtzwaluw, zoals in kaart gebracht door Lange (2018), Sommerhage (2020) en Smeets (2023), zijn op de kaart weergegeven als rode stippen. In het huidige onderzoeksrapport zijn echter alleen de zuidelijke territoria (blauw weergegeven) opgenomen.Dit is problematisch, omdat de nachtzwaluwpopulatie als geheel moet worden beoordeeld. Door de noordelijke territoria niet mee te nemen, ontstaat een onjuist en onvolledig beeld van de omvang en verspreiding van de populatie, evenals van de effecten van de geplande maatregelen.

2. Het niet meenemen van relevante cumulatieve effecten
De eerder genoemde kaart toont ook de natuurcompensatiegebieden voor de nachtzwaluw, die zijn gesitueerd op minimaal 500 meter van de windturbines om negatieve effecten te minimaliseren. Indien deze bufferzones naar het noorden worden doorgetrokken, blijkt dat niet alleen vier nachtzwaluwterritoria, maar ook de geplande natuurcompensatiegebieden van het Verdion Javelin Park binnen de invloedssfeer van de turbines vallen. Dit is problematisch, aangezien deze gebieden eveneens als compensatiegebied voor de nachtzwaluw zijn aangewezen. Hoewel in het rapport mitigerende maatregelen worden voorgesteld om lichtvervuiling tegen te gaan, zoals vraaggestuurde nachtmarkering en bouwverlichting met een stralingshoek van -2°, blijkt uit het Bebauungsplan Elmpt Ost dat Verdion geen adequate maatregelen neemt of kan nemen. Vooral de logistieke sector vormt een groot probleem, aangezien vrachtwagenterreinen de hele nacht verlicht blijven.
Daarnaast worden andere mogelijke cumulatieve effecten, zoals geluidsoverlast, niet in de beschouwing meegenomen. De conclusie dat de voorgestelde maatregelen voldoende zijn om de nachtzwaluw te behouden, is dan ook zeer voorbarig. Zonder een uitgebreide analyse van het totale cumulatieve effect kan deze conclusie niet worden onderbouwd.

Nachtzwaluw /Ziegenmelker (foto: Anja van Halbeek)

3. Natuurcompensatiemaatregelen : sigaar uit eigen doos

Om het verlies aan geschikt habitat voor de nachtzwaluw te compenseren, is een compensatiegebied aangewezen binnen het Vogelbeschermingsgebied (VSG), waar een bosweide van minimaal 4,5 hectare moet worden gerealiseerd. Hoewel dit op het eerste gezicht een positief initiatief lijkt, rijst de vraag of het VSG niet sowieso geschikt gemaakt zou moeten worden als leefgebied voor de nachtzwaluw, ongeacht compensatieverplichtingen.

In het nabijgelegen, noordelijk gelegen Brachter Wald worden immers diverse beheer- en inrichtingsmaatregelen uitgevoerd die gericht zijn op natuurverbetering, zonder dat hier sprake is van compensatieverplichtingen. Het aanwijzen van regulier beheer als compensatiemaatregel binnen een VSG doet daarom afbreuk aan de daadwerkelijke doelstelling van compensatie. Het lijkt eerder een verschuiving van verantwoordelijkheid dan een serieuze poging om het verlies van geschikt habitat voor de nachtzwaluw daadwerkelijk te compenseren.

Door deze drie belangrijke tekortkomingen wordt de impact van het project op de nachtzwaluwpopulatie onderschat en worden de voorgestelde maatregelen onvoldoende onderbouwd.

Kogel door de kerk: LNU is jurdische procedure gestart

Wij vragen in feite om een jurisdictionele toetsing (Normenkontrolle) omdat wij er van uitgaan dat de nu toe vastgestelde bestemmingsplannen en het bebouwingsplan in strijd zijn met hoger recht. Door de advocaat is namens LNU bij de rechtbank in Münster dit verzoek  ingediend en door het Oberverwaltungsgericht geaccepteerd.

Wat de windturbines betreft, moeten we ook zelf waakzaam zijn. Zodra de vergunning is verleend, zal het district Viersen dit publiceren en kunnen we juridische stappen ondernemen. Er wordt momenteel een MER voorbereid voor de vergunningsaanvraag voor de geplande bouw van 5 windturbines op de landingsbaan van de voormalige militaire luchthaven

Juridische strijd is duur maar de kans op succes is groot
Voorlopig kunnen we de juridische procedures betalen maar aangezien het naar alle waarschijnlijk een kwestie van lage adem wordt zijn we een donatieactie begonnen,

zie
Spenden
Doneren

Wij houden u van de voortgang hiervan op de hoogte.

Start formele juridische procedure door advocaat van LNU

Controverse rond mega-industrieterrein Elmpt: Duitse pers vergoelijkt, Nederlandse pers waarschuwt

Rheinische Post: "Zorgen van de tegenstanders zijn ongegrond "

De plannen voor een mega-industrieterrein in Elmpt, net over de Duits-Nederlandse grens, hebben geleid tot hevige discussies. Het project omvat niet alleen 40 hectare aan industriële megahallen in een bestaand bos, maar ook aanvullende boskap voor een nieuwe snelwegaansluiting, de uitbreiding van een zuiveringsinstallatie in het kwetsbare Swalmdal en de plaatsing van 250 meter hoge windturbines in een nabijgelegen vogelbeschermingsgebied. De media aan beide zijden van de grens belichten het onderwerp opvallend verschillend.

 De Duitse krant Rheinische Post d.d. 17-12-2024  lijkt de plannen in een gunstig daglicht te stellen en minimaliseert de kritiek.
Ze citeert onder meer milieubeschermers en petitieondertekenaars die wijzen op alternatieven zoals hergebruik van verlaten industrieterreinen en plaatsing van zonnepanelen op daken.
Toch concludeert de krant dat veel ondertekenaars slechts “gedeeltelijk geïnformeerd” zouden zijn en dat hun bezwaren al in de planning zijn meegenomen. Hiermee wordt gesuggereerd dat de zorgen van de tegenstanders ongegrond zijn en kiest zij nadrukkelijk de kant van projectontwikkelaar Verdion.

Aan Nederlandse zijde kiest de regionale omroep L1 d.d. 17-12-2024 voor een scherpere analyse van de mogelijke impact. Hans Heijnen van Vereniging Groen Grensland schetst een somber beeld: “De impact op de grensregio zal enorm zijn. Er komen dagelijks 22.000 extra auto’s door een nieuwe snelwegaansluiting, de zuiveringsinstallatie in het Swalmdal moet worden uitgebreid en er ontstaat een ketenreactie van negatieve ontwikkelingen.” Heijnen benadrukt de juridische strijd die op handen is en wijst op de bescherming van Natura 2000-gebieden zoals het Swalmdal en de Meinweg.

Terwijl de Rheinische Post vooral focust op de vermeende zorgvuldigheid van de planning, zet L1 de nadruk op de bedreiging voor natuur, leefomgeving en de langdurige juridische obstakels waar tegenstanders voor staan. Het contrast tussen de Duitse en Nederlandse berichtgeving benadrukt niet alleen verschillende journalistieke benaderingen, maar ook de vraag: wie geeft de hele waarheid weer?

De verdeeldheid over dit industrieterrein laat zien hoe grensoverschrijdende kwesties media kunnen verdelen, met mogelijk grote gevolgen voor zowel natuur als gemeenschap.

nl_NLNL
Scroll naar boven